Má phanh gốm (ceramic) là gì?
Từ “gốm” tạo ra cho nhiều người một cảm giác dễ vỡ. Nhưng gốm kỹ thuật thực tế lại cực kỳ cứng, thậm chí chúng được liệt vào danh sách một trong những vật liệu kỹ thuật cứng nhất.
Xuất hiện vào nửa đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước, một vài hãng sản xuất ô tô đã bắt đầu sử dụng má phanh gốm thay cho loại má phanh thông thường vốn hay bị khách hàng phàn nàn về tiếng ồn phanh, bụi bẩn và nhanh mòn. Sự khác biệt chính là ở lớp vật liệu ma sát làm má phanh.
Tại sao lại làm má phanh bằng gốm?
Về cơ bản, gốm không phải là vật liệu hữu cơ (trong số đó chỉ có polymer là hữu cơ), mà cũng không phải là một loại kim loại. Bên cạnh những đồ gốm thường thấy, thì kính, kim cương hay đá than chì cũng được xếp vào hạng mục “gốm”.
Vật liệu gốm giúp cơ cấu phanh hoạt động tốt ngay cả ở nhiệt độ cao. Thực tế cho thấy, chúng ít gây mòn cả má, đĩa phanh và cũng ít ồn hơn. Cấu trúc gốm hấp thụ âm thanh và những rung động nằm trong dải tần số mà con người nghe thấy.
Đĩa phanh bằng gốm bền hơn loại đĩa phanh bằng thép truyền thống gấp 4 lần, nên chủ xe gần như không cần phải thay đĩa phanh trong suốt thời gian sử dụng xe. Thêm vào đó, má phanh cũng sẽ bền hơn.
Má phanh gốm cho tuổi thọ cao, đặc tính phanh tốt, ít tạo ra tiếng ồn và bụi bẩn mà ngày nay phanh gốm đang được sử dụng ngày càng rộng rãi trên xe hơi.
Vật liệu gốm và cấu trúc đồng giúp cơ cấu phanh hoạt động tốt ngay cả ở nhiệt độ cao và phục hồi nhanh hơn. Thực tế cho thấy, chúng ít gây mòn cả má, đĩa phanh cà cũng ít ồn hơn. Cấu trúc gốm hấp thụ âm thanh và những rung động nằm trong dải tần số mà con người nghe thấy.
Vát góc, khía rãnh, và miếng lót cũng giúp má phanh gốm làm việc êm hơn. Một số loại má phanh khác cũng có ưu điểm này nhưng không phải là tất cả. Vát góc hoặc vát cạnh ở phần đầu và phần đuôi má làm giảm “tiếng vỗ” nhẹ trong lần đạp phanh đầu tiên. Lực kẹp tập trung vào phần tiếp xúc còn lại giữa má và đĩa phanh mang lại hiệu quả hấp thụ rung động cao.
Các vết khía ngang, dọc, chéo cũng làm giảm ồn vì chúng biến đổi tầng số rung từ dải mà con người có thể nghe được lên mức cao hơn. Vết khía cũng hạn chế nguy cơ mất phanh vì các rãnh giúp lưu thông khí, từ đó làm giảm nhiệt độ đĩa.
Miếng lót tạo thành lớp đệm có chức năng giảm chấn, phân tán dao động trước khi chúng gây ồn.
Tất cả các loại má phanh đều tạo bụi vì chúng bị mài mòn, nhưng má gốm sinh ra ít hơn. Các thành phần trong má phanh gốm thường tạo bụi nhẹ có màu không bám lên bánh và cũng ít được chú ý. Vành hợp kim được giữ sạch lâu hơn.
Theo 2 hãng sản xuất mà phanh lớn là Akebono và Raybestos, kết quả kiểm tra má phanh gốm cho thấy chúng có tuổi thọ cao, đặc tính phanh tốt, đĩa mòn ít và khả năng kiểm soát tiếng ồn tốt hơn các loại vật liệu khác.
Má phanh gốm có thể thay thế cho các loại má khác. Chưa có bất kỳ khuyến cáo nào về việc thay thế chúng cho loại má bán kim loại trên các xe tải lớn. Trên xe SUV và xe tải cỡ lớn, cơ cấu phanh thường sinh nhiều nhiệt hơn.
Xem thêm: